Adriyatik Denizi kıyısı boyunca uzanan Abruzzo Bölgesi’nde yaşamaya başlayınca Piyale Paşa’nın ismi çınladı kulaklarımda. Ziyaret ettiğim kale, denizin ortasında yükselen, halkını Osmanlı saldırılarından korumayı amaçlayan o aziz heykeli, kıyı kasabalarında Piyale Paşa’nın saldırılarını hatırlamak üzere her yıl kutlanan festivaller… Abruzzo’dan bir Kaptan-ı Derya geçmiş…
Piyale Paşa Kimdir?
Kanuni Sultan Süleyman, II.Selim ve III.Murat dönemlerinde yaşamış, İnebahtı Deniz Muharebesi’nde tüm Akdeniz kıyıları boyunca en uzun yol kateden donanmayı yönetmiş başarılı ve korku salan bir kaptan-ı deryamızdır. Osmanlı İmparatorluğu’nda Kapudanpaşa yani Kaptan Paşa ünvanına sahip Piyale Paşa, dokuz yaşındayken Mohaç Savaşı sırasında düşman safhında yakalanmış ve Turgut Reis’in kanatları altında İstanbul’da Kapıcıbaşı ünvanıyla Enderun’da eğitim aldıktan sonra bir Osmanlı askeri olmuştur.
Gelibolu Yarımadası’nda Sancak Bey, sonrasında Bahriye Beylerbeyi ünvanlarıyla ilk önemli görevleri üstlenmiş ve 39 yaşında donanma komutanı olmuştur. 1554 yılında Turgut Reis ve Salih Reis’in donanmaları yardımıyla Tiren Denizi’ne kıyısı olan Toskana Takım Adaları’nın en büyüğü Elba Adası’nı ve ardından Korsika’yı ele geçirir.
1555’te Kanuni Sultan Süleyman’ın emri üzerine İspanyollar’a karşı Fransız Birlikleri’ne destek amaçlı donanmasıyla yola çıkar. Amalfi, Sicilya’ya bağlı Eolie Adaları, Napoli’nin Massa Lubrense kasabası, Sorrento gibi bugün İtalya’nın en turistik noktalarından geçer.
Abruzzo Bölgesi’ndeki Pescara, Ortona, Francavilla, Termoli, Vasto gibi küçük sahil kasabalarında “Türk Saldırısı” olarak bilinen bu işgaller, baskın ve yakıp yıkmalar tüm halka korku salar. Telaş, endişe, panik anında bugün bile İtalyanca’da kullanılmakta olan Mamma li Turchi (TR: Annecim Türkler!) çığlığı Piyale Paşa’nın, onun öncesi ve sonrasında Osmanlı’nın İtalyan halkı üzerinde yarattığı korkunun bir izidir.
Mamma li Turchi Sözünün Çıkış Noktası
15. yüzyıl sonlarında Otranto şehrinde, Osmanlılar tarafından 800 kişinin kılıçla kafalarının kesildiği kıyım, 16. yüzyılda Tiren ve Adriyatik Denizleri’ne kıyısı olan kasabalara yapılan çıkarmalar, 17. yüzyıl başında Manfilonia’daki Osmanlı yağmalamaları sonrasında İtalyanca’ya yerleşmiş, korkuyu, paniği anlatan ve günümüzde deyiş haline gelen Annecim Türkler çığlığı aslında deniz aşırı seyahatlerle Osmanlı Donanmaları’nın İtalya sahil kasabalarına yaklaştığını gören halkın diğer kasaba sakinlerini uyarmak için kullandığı bir çağrıydı.
Seyahat Önerilerimiz
- Tollo Kasabası: Her yılın ağustos ayı ilk haftasında “Türk-Hıristiyan Savaşı Festivali”. Tollo halkı, balkonlarına Hıristiyan ve Türk bayrakları asar. Gençler, Osmanlı ve Hıristiyan asker kostümleriyle kalabalık bir izleyici kitlesine tiyatral bir savaş gösterisi sunarlar. Yer: Abruzzo
- Ortona: Piyale Paşa’nın çıkarma yaptığı bir diğer sahil şehri. Osmanlı saldırılarından halkı koruduğuna inanılan, Ortona Limanı’nda denizin içine dikilmiş şehrin koruyucusu Aziz Tommaso heykeli ve Ortona Aragonese Kalesi görülmeye değer. Yer: Abruzzo
- Vasto: Mavi bayraklı sahilleriyle Piyale Paşa’nın korku saldığı bir diğer sahil şehri. Yer: Abruzzo
- Crecchio: Abruzzo’nun iç kesimlerine kadar Osmanlı saldırılarının gerçekleştiği bilinmekte. Her yıl ağustos ayının ikinci veya üçüncü haftasında kutlanan “Bizanslılarla Akşam Yemeği” Festivali, dönem kostümleriyle ve sunulan gösterilerle son derece turistik bir festival. Yer: Abruzzo
- Galleria dell’Academia Müzesi’ndeki Paolo Veronese’ye ait İnebahtı Deniz Muharebesi Alegorisi (Allegoria della Battaglia Lepanto) tablosu Adres: Campo della Carita, 1050, Venedik
- Vatikan Müzesi’ndeki Giorgio Vasari’nin İnebahtı Deniz Muharebesi freski, Yer: Vatikan Şehri (Roma)
- Piyale Paşa Camii, Piyale Paşa’nın naaşının bulunduğu, Mimar Sinan’a ait bir cami. Adres: Kaptanpaşa, Sel Sk. No:4, Kasımpaşa, Beyoğlu/ İstanbul
- İstanbul Deniz Müzesi Adres: Deniz Müzesi Komutanlığı Sinan Paşa Mh. Beşiktaş Cad. 6/1 Beşiktaş / İstanbul
Meraklılar için
İstanbul’un eski semti Piyalepaşa ile ilgili daha detaylı bilgiler için lütfen buraya tıklayınız.
Abruzzo ile ilgili yazılarımıza buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.